.
.
Bismillâhirrahmânirrahîm
İmam Muhammed Bakır'ın (a.s) Hz. Mesih'in (a.s) çarmıha gerilmemesini belirttiği rivayetin tarihselliği burada işlenmiştir.
Hz. Îsa'nın çarmıha gerilmemesi hakkında dikkate değer bir nükte.
Kilise büyüğü Lyonlu Irenaeus, Kainit öğretisine bağlı birinin Gnostik mezhebi ile bağlantılı olarak M.S. 180 civarında bir Yahuda İncili'nden (Contra haereses I, 31, 1) bahsetmekte. 1976'da Kodeks Tchacos'ta (4. yüzyıl) bir Kıpti çevirisi keşfedildi, ancak 2006'ya kadar yayınlanmadı. Bu Kıpti el yazmasının papirüsü ne yazık ki çok hasar görmüş ve bu nedenle metnin bazı bölümleri eksiktir. Eserin orijinali Yaklaşık Miladi 150 civarlarına veya öncesine tarihlenir. Kodekste rastlanan ise 4. yüzyıldan kalma bir çeviridir, yani orijinalinden en az 200 yıl daha sonraya aittir. Her ne kadar ilk tercümeler hatalıysa da, yeni incelemeler olumsuz bir içeriği gösteriyor. Bu İncil'in içinde, Yahuda iyi bir şahsiyet olarak gösterilmez ve hattâ semavi kurtuluş kapılarının yüzüne kapatıldığı dile getirilerek, mecazi olarak daemon yani cin/şeytan tabiriyle anılmaktadır. Herhâlükârda metin İsa'nın öğrencisi Yahuda'ya verdiği gizli bir öğretiyi içermektedir; bu öğretide kendisinin çarmıha gerilmeyeceği de ona açıklanmaktadır: “Yarın beni taşıyan kişi işkence görecek. Size doğrusunu söyleyeyim, hiçbir ölümlü el bana karşı günah işlemeyecektir." (Yahuda İncili 56) Kısa bir süre sonra İsa göğe götürüldü: “Ve Yahuda yukarı bakarak parlayan bulutu gördü. İsa buluttan içeri girdi. Yerde duran kimseler buluttan bir ses duydu...Ve Yahuda artık İsa'yı göremedi." (Yahuda İncili 57-58) Orijinal Yahuda İncili'ne göre çarmıha gerilen kişinin Yahuda olup olmadığı belli değil. İncil'in sonunda, İsa'nın göğe yükselişinden sonra Yahudilerin, İsa'nın ve Yahuda'nın bulunduğu odaya nasıl hücum ettikleri ve İsa'nın nerede olduğunu anlamayıp şaşkınlık içinde oldukları anlatılır. Fakat sonlarda şöyle diyor: "Burada ne yapıyorsun? Sen İsa'nın öğrencisisin." O da onlara onun hakkında istedikleri gibi cevap verdi. Ve Yahuda parayı alıp onlara onu teslim etti.” (Yahuda İncili 58) Bu son cümleler zahirde önceki hikayeye uymuyor. Eğer İsa ilk önce göğe gittiyse, Yahuda onu nasıl Yahudilere teslim edebilir? Bu sonradan eklenen bir son da olabilir. Fakat Hz. Îsa'nın beni taşıyan işkence görecek tabirini İmam Bakır'ın (a.s) hadisiyle açıklayacağız. Bu şekilde Îsa olarak sonda algılanan ferdin kim olduğu sorusuna cevap verilecektir. Orijinal Yahuda İncili'ne göre Yahuda gerçekten efendisi için kendini feda etmiş olsaydı, Barnabas İncili versiyonuna benzer dikkate değer bir varyasyona sahip olurduk. Yahuda İncili'nde Yahuda gönüllü olarak kendini feda ederken, Barnaba İncili'nde bu durum istemsiz olarak gerçekleşir denirdi. Fakat bu İncil'de Yahuda hakkındaki tabirler olumsuz olduğu için, bu pek de sağlam bir yaklaşım değildir. Yine de Müslüman geleneğinde bile Hz. İsa'nın (a.s) bir müridinin gönüllü fedakarlığıyla da karşılaşıyoruz. Sünni nakillerinde Taberi'nin (9. yüzyıl) Kur'an tefsirinde şunu okuyoruz: "Sonra İsa müritlerine şöyle dedi: "Bugün hanginiz kendini feda eder ve kendine cenneti satın alır?" Sonra içlerinden biri, 'Ben İsa'yım' dedi. [...] Sonra onu alıp öldürdüler ve çarmıha gerdiler"
Şiî nakillerinde ise Kummî (ö. 919 Miladi) İmam Bakır'ın (a.s) bir naklinde şöyle aktarır:
"Gerçekten de İsa, ashabına Allah'ın onu kendi katına yükselteceği geceye dair söz verdi. Onlar akşam vakti onun yanında toplandılar. On iki kişi idiler. O onları bir eve götürdü. Sonra evin köşesindeki bir çeşmeden başından su akar bir hâlde yanlarına girdi. Buyurdu ki: Allah vahyetti ki, beni bu vakitte göğe çekecek ve Yahudilerden arındıracak. O hâlde sizin hanginiz benim karaltımın kendi üzerine salınmasıyla asılarak öldürülmek ve benimle birlikte aynı derecede yer almak ister? Onlardan biri, "ben ey Ruhullah" dedi. Îsa (a.s) "o zaman o sensin" buyurdu. Sonra buyurdu ki: sizlerden birisi sabaha erişmeden evvel benim hakkımda on iki tane kâfirlikte bulunacaktır. Ona içlerinden biri: "O ben miyim, ey Allah'ın peygamberi?" dedi. İsa: "kendi nefsinde böyle bir hissin mi var? Eğer öyleyse o sensin." Buyurdu. İsa onlara: "hakikaten sizler benden sonra üç fırkaya bölünürsünüz. İki fırkanız Allah'a iftira edip ateşte olur. Bir fırkanız ise Şem'un'a tabi olup Allah hakkında sadık ve cennetteki fırkadır. Sonra Allah, İsa'yı onlar ona bakadururken evin bir köşesinden kendi katına doğru yükseltti." Ardından Ebu Cafer el-Bâkır (a.s) şöyle buyurdu: muhakkak ki Yahudiler Îsa'nın talebinde gece vaktinde geldiler. Îsa'nın onun hakkında: sizlerden biri sabaha kadar benim hakkımda on iki kez kâfir olacaktır" buyurduğu kimseyi götürdüler ve üzerine Îsa'nın karaltısının geçtiği genci de öldürüp çarmıha gerdiler ve Îsa'nın onun hakkında: "sabaha kadar on iki kez kâfir olacak" dediği kişi kâfirlik yaptı."
Dikkate değer bir husustur ki, ilk dönem Hristiyanların bazısı, bu rivayetle teyit edildiği gibi, Hz. Îsa'nın müritlerinden Kayrevanlı Şem'un (Simon Cyrenae) adındaki birisinin Hz. Îsa şekline girdiğini, Hz. Îsa'nın ise göğe yükseldiğini savunur. İskenderiyeli Basilides (ö. 145) adındaki Mısır Gnostik akımı liderinin Miladi 120-130 civarlarına tarihlenen ve İrenaeus'un reddiyesinde ismi anılan kayıp Basidilides İncil'i bu konudaki eserlerden biridir. İmam Bakır'ın (a.s) hadisi, Yahuda ve Basilides İncilleri doğrultusunda değerlendirildiğinde, sabaha değin on iki kez kâfir olan Yahuda'dır. Hz. Îsa'nın (a.s) şeklini yüklenip onun yerine çarmıha gerilen ise Kayrevanlı Şem'un olmuştur diyebiliriz. Bilindiği üzere, sözkonusu çarmıha gerilen Kayrevanlı Şem'un, hadiste adı anılmış vasi olan Şem'un Safâ değil, başka biridir. Özellikle de Yahuda İncili'nin rivayeti Yahuda'dan olayı işitenler yahut olaya onunla beraber tanık olanlardan aktarılan değişime uğramış bir nakli olabilir.
Beşinci yüzyıldan beri ilk versiyonlarının varlığı bazı kaynaklarca teyitli olsa da, Hristiyanların ekseriyetle eskiliğini reddettiği Barnabas İncil'ine değinmezsek, Hz. Îsa yerine başka birinin çarmıha gerilmesine ve Hz. Îsa'ya dokunulamamasına atıf yapan kaynaklar ve telif yılları şunlardır:
Gnostik Petrus Vahyi: en erken M. S. 95 en geç 150 civarı
Basilides İncili: M. S. 120-130 yılları
Yahuda İncili: M. S. 150 öncesi
Yuhanna'nın işleri yazmaları: M. S. 100-125
Büyük Set'in İkinci Tezi: M. S. 200
Yakub'un Birinci kıyamet kitabı: M. S. 180-250