.
.
Ayetullah el-Uzma Seyyid Şehabeddin Maraşî Necefî, 20 Safer 1315/21 Temmuz 1897 tarihinde Necef’te doğdu. Nesebi, otuz üçüncü batında İmam Zeynelabidin’e ulaşır. Babası, Necef İlim Havzası’nda müderrislik yapan ve dönemin önemli fakihlerinden biri olan Ayetullah Seyyid Şemseddin Mahmud Maraşî’dir (ö. 1338/1920).
Seyyid Maraşî, okuma yazma öğrendikten sonra İslâmî ilimler tahsiline başladı. İlk öğrenimini başta babası, büyük annesi Bibi Şems Begüm, büyük babası Ayetullah Seyyid Şemseddin Hüseynî Maraşî olmak üzere Necef’teki hocalardan tamamladı. Bu arada çeşitli âlimlerden matematik, astronomi ve tıp öğrendi.
Çeşitli ilimlerdeki hocaları şunlardır: Şeyh Murtaza Taleganî (edebiyat), Şeyh Nureddin Şafiî BektaşÎ (tecvid), Seyyid Rıza Saiğ Bahranî (neseb), Şeyh Muhammed Hüseyin (tefsir), Mirza Muhammed Ali Müderrisî Çehaderdehî, Aga Mirza Mahmud Şirazî, Aga Muhammed Hüseyin Kacarî (fıkıh ve usul), Seyyid Hasan Sadr (fıkıh, usul, hadis, diraye), Şeyh Mehdi Halisî (usul), Muhammed Cevad Belağî, Şeyh Muhammed İsmail Muhallatî (kelam).
Aga Ziyaüddin Irakî, Muhammed Hüseyin Kaşifülgıta, Seyyid Hasan Sadr olmak üzere dönemin önemli fakihlerinin usul ve fıkıh derslerine devam eden Seyyid Maraşî, babasının vefatından sonra tahsil hayatını Kerbela, Samerra ve Kazımeyn’de sürdürdü. 28 yaşında ictihad icazeti almaya hak kazandı. Seyyid Maraşî, Aga Ziyaüddin Irakî’den, Seyyid Ebu’l-Hasan Isfahanî’den ve Şeyh Abdülkerim Hairî Yezdî’den ictihad icazeti almıştır.
Seyyid Maraşî, İmamî Şiî âlimlerin yanı sıra Zeydî ve Sünnî âlimlerinde de derslerine katılmış, onlardan rivayet icazeti almıştır.
1342/1924 yılında İmam Ali Rıza’yı (as) ziyaret etmek için Meşhed’e giden Seyyid Maraşî buradan Tahran’a geçti ve bir yıl süreyle Tahran İlim Havzası’nda Şeyh Abdünnebi Nuri, Aga Hüseyin Necmabadî, Mirza Tahir Tenkabunî ve Mirza Mehdi Aştiyanî’nin derslerine katıldı.
Ertesi yıl Hz. Masume’yi ziyaret etmek için Kum’a giden Seyyid Maraşî, Ayetullah Abdülkerim Hairî Yezdî’nin ricası üzerine buraya yerleşti ve tedrise başladı. Kum’da daha çok Aga Necefî adıyla meşhur oldu.
Önce genç talebelere Arap edebiyatı, mantık usul ve fıkıh dersleri veren Seyyid Maraşî, Ayetullah Hairî Yezdî’nin (ö. 1355/1936) vefatından sonra haricî derslere başladı. Kum İlim Havzası’nda 70 yıl süren tedris hayatı boyunca İran’ın dinî hayatı üzerinde etkili olacak çok sayıda kişinin yetişmesine öncülük yaptı. Talebelerinden bazıları şunlardır: Murtaza Mutahharî, Şeyh Muhammed Rıza Mehdevî Kenî, Seyyid Beheştî, Seyyid Mustafa Humeynî, Şeyh Murtaza Hairî, Seyyid Murtaza Askerî, Seyyid Mahmud Taleganî, Mirza Cevad Tebrizî.
Ayetullah Burucerdî’nin (ö. 1961) vefatından sonra Kum İlim Havzası’nın yönetiminde görev alan Seyyid Maraşî, medreseler yaptırdı, birçok medresenin yapımına katkıda bulundu. Ayrıca içerisinde çok nadir el yazması eserlerin de muhafaza edildiği Ayetullah Maraşî Genel Kütüphanesi’ni kurdu.
Seyyid Maraşî, 1963’te Pehlevî rejimiyle mücadele eden, İmam Humeynî öncülüğündeki ulemanın yanında yer aldı. 1977 yılından itibaren ortaya çıkan olaylarda rejimle mücadelesini sürdürerek Pehlevî hanedanının yıkılmasında etkili oldu. 1979 yılında gerçekleştirilen İslâm İnkılâbı’ndan sonra İran’da itibarlı bir ilim adamı olarak ilmî ve içtimaî faaliyetlerini sürdürdü.
7 Şehriver 1369 (29 Ağustos 1990) tarihinde, 96 yaşında vefat eden Seyyid Maraşî’nin kabri, kurduğu kütüphanenin girişindedir.
Eserleri:Başta hadis, fıkıh, akaid, ahlâk ve biyografi olmak üzere çeşitli alanlarda bir kısmı neşredilmemiş 100 kadar eser telif eden Seyyid Maraşî’nin kitaplarından bazıları şunlardır:Hadisü’l-kisâ; el-Kısas alâ davi’l-Kur’ân ve’s-Sünne; Sebilü’n-necat; el-Leâli’l-muntazama ve’d-dürerü’s-semine; Eftasiyye; Lümatü’n-nur ve’z-ziya fi tercemeti’s-Seyyid Ebi’r-Rıza; Münyetü’r-rical fi şerhi Nuhbeti’l-makal; Talikatü İhkakı’l-hak; Müselselat.
Dünyanın En Büyük 3. El Yazmaları Kütüphanesi Olan
Ayetullah Maraşî Necefî Kütüphanesi / Kum / İran
Ertuğrul Ertekin
______________
http://www.siilikarastirmalari.blogspot.com.tr
Kaynak: Seyyid Mahmud Maraşî, “Maraşî, Seyyid Şehabeddin”; Nasır Bâkırî Bidehendî, “Ayetullah el-Uzma Maraşî”, Nur-i İlm, 1369, Sayı: 37, s. 48-86; “Seyyid Şehabeddin Maraşî”.
